Artificial Intelligence; AI Agents, het is dé hype van het moment. Net zoals digitalisering ooit beloofde ons werk makkelijker te maken, worden ook nu weer gouden bergen beloofd. Maar hoeveel efficiënter worden we écht? Hoeveel leuker en makkelijker wordt ons werk?
In mijn lezingen en adviestrajecten benadruk ik vaak dat vooruitgang verder gaat dan alleen technologische optimalisatie. Zo laat een echt goed plan zich niet even snel ‘uitspuwen’ en vraagt een sterk verhaal om bedenktijd, reflectie en associatie. Procrastinatie heeft nut. Vroeger kauwde je uren op een grafiek voordat je hem eindelijk op papier kreeg. In die uren groeide je idee.
Zonder voorspel geen diepgang
Nu is die tijd weg – en met het voorspel verdwijnt vaak ook de diepgang. In sectoren zoals de zorg lijkt de winst duidelijk: standaardtaken worden geautomatiseerd, processen zijn zo efficiënt mogelijk, er is meer tijd voor de patiënt. Maar de werkelijkheid is weerbarstiger. Lichte klusjes verdwijnen, professionals blijven achter met alleen nog de complexe gevallen. Er is geen natuurlijke wisseling meer tussen ‘makkelijk’ en ‘moeilijk’. Alleen maar sprinten zonder adempauze. De werkdruk? Die stijgt.
Bij helpdesks zie je hetzelfde patroon: waar AI simpele vragen afhandelt, blijven mensen zitten met ingewikkelde, tijdrovende problemen – in steeds hogere volumes. Wat nou als efficiëntie niet bevrijdt, maar ons juist nog harder laat werken? ‘Tussentijd’ (liminaliteit , ‘coconfase’) hebben we juist hard nodig om tot rust en verandering te komen.
En dan is er nog het verlies van spanning en verrassing. Agentic Commerce doet aankopen voor je. Het AI-algoritme kiest wel even een liedje voor je uit. Maar waar blijft de serendipiteit? De dopamine? Het ergens per verrassing tegen aan lopen? De ‘beloning’? Vroeger zat je uren aan de radio gekluisterd, wachtend op dat ene favoriete nummer. Dat maakte het magisch. Tegenwoordig is alles ‘on demand’. Efficiënt? Ja. Maar ook voorspelbaar, vlak, en ontdaan van verwachting en verrukking.
Kortom: AI biedt enorme kansen voor efficiëntie. Maar zonder doordacht beleid en serieuze discussie over wat we willen behouden – creativiteit, menselijke maat, magie – riskeren we een over-geoptimaliseerde, ademloze wereld. Een illusie van verlichting. Waarin werkdruk groeit en plezier in werk afneemt.
AI kan versnellen, maar soms zit de schoonheid juist in het vertragen.
